Rybnik określany jest niekiedy polską stolicą smogu. Czy mieszkańcy miasta zgadzają się z tym określeniem? Jak rybniczanie oceniają stan powietrza w swoim mieście? Jakie działania podejmują sami, a jakich oczekują od władz? Sprawdziliśmy to!
Świadomość mieszkańców Rybnika na temat przyczyn i skutków zanieczyszczenia powietrza
1. Zdecydowana większość respondentów (90,6%) ocenia stan powietrza w Rybniku jako bardzo zły oraz zły.
2. Kwestia zanieczyszczenia powietrza stanowi dla większości badanych bardzo poważny (86,5%) bądź umiarkowanie poważny (9,3%) problem. Jedynie dla 1,8% ankietowanych stan powietrza w Rybniku nie stanowi żadnego problemu.
3. Większość badanych (86,0%) jest zdania, że na zanieczyszczenie powietrza w Rybniku bardzo duży bądź duży wpływ ma spalanie odpadów. Kolejnym pod względem częstości wskazań czynnikiem negatywnie wpływającym na stan powietrza jest sposób ogrzewania domów (jego wpływ jako bardzo duży bądź duży określa 84,4%, badanych). Połowa ankietowanych (50,3%) jest zdania, że na zanieczyszczenie powietrza w Rybniku duży bądź bardzo duży wpływ ma przemysł. Duże bądź bardzo duże oddziaływanie napływu zanieczyszczeń z innych miejscowości zauważa 43,6% respondentów.
4. Większość uczestników badania (80,8%) zgadza się z określaniem Rybnika mianem polskiej bądź europejskiej stolicy smogu.
Postawy mieszkańców Rybnika wobec problemu zanieczyszczenia powietrza
1. Najczęściej podejmowanie przez mieszkańców miasta działania w okresach przekroczeń norm jakości powietrza to: ograniczanie aktywności ruchowej na zewnątrz (82,5% badanych rezygnuje zawsze lub często z aktywności zewnętrznych w przypadku przekroczeń norm jakości powietrza w mieście), ograniczanie wietrzenia pomieszczeń (78,8% ankietowanych), monitorowanie jakości powietrza (ponad 44% respondentów zawsze, a co trzeci badany mieszkaniec miasta często sprawdza jakość powietrza), korzystanie z oczyszczaczy powietrza (regularne korzystanie z oczyszczacza deklaruje 39,8% ankietowanych).
2. Rybniczanie podejmują aktywne działania na rzecz ochrony jakości powietrza. Co trzeci respondent podejmuje działania lobbingowe wśród rodziny, przyjaciół, znajomych, co czwarty wspiera akcje antysmogowe w Internecie.
3. Mieszkańcy miasta zdecydowanie popierają radykalne działania związane z poprawą powietrza w mieście: 75,1% badanych popiera występowanie na drogę sądową w walce o czyste powietrze.
Wiedza i oczekiwania mieszkańców Rybnika nt. przepisów regulujących kwestię stosowania węgla
w województwie śląskim
1. Zdecydowana większość badanych mieszkańców Rybnika popiera zakaz stosowania węgla do ogrzewania gospodarstw domowych – 47,3% ankietowanych udzieliło odpowiedzi zdecydowanie popieram, a 13% raczej popieram wprowadzenie takiego zakazu.
2. Prawie połowa (48%) badanych rybniczan chce wprowadzenia zakazu stosowania węgla w gospodarstwach domowych jeszcze w tym roku.
3. Zdecydowana większość ankietowanych (84,5% respondentów) słyszała o tzw. uchwale antysmogowej zgodnie z którą w województwie śląskim będzie obowiązywał zakaz stosowania kotłów pozaklasowych do ogrzewania domów.
Oczekiwania mieszkańców Rybnika dotyczące pomocy władz dla mieszkańców zmieniających źródło ogrzewania
1. Rybniczanie w większości (94,2%) uważali, że władze powinny pomagać mieszkańcom w zakresie działań mających na celu zmianę sposobu ogrzewania domu lub mieszkania. Najczęściej mieszkańcy oczekiwali pomocy w ubieganiu się o dostępne dofinansowanie (68,0%), pomoc w podłączeniu do sieci ciepłowniczej (62,8%), pomoc w podłączeniu do sieci gazowej (61,8%) oraz pomoc w określeniu najlepszego w danym przypadku rozwiązania dotyczącego ogrzewania domu/mieszkania (56,8%).
2. Zdaniem większości badanych (89,5%) osoby zmieniające źródło ogrzewania i/lub ocieplające dom powinny być wspierane finansowo przez władze.
3. Wśród czynników decydujących o uzyskaniu wsparcia finansowego mieszkańcy Rybnika najczęściej wskazywali poziom dochodów (65,3%), następnie poziom emisji pyłu z urządzenia (54,1%), lokalizację budynku (45,7%), wysokość kosztów planowanej inwestycji (37,5%), najrzadziej czas inwestycji (30,8%).
4. Zdaniem mieszkańców Rybnika istnieje potrzeba prowadzenia działań edukacyjnych dotyczących jakości powietrza. Najczęściej (90,6%) badani deklarowali, że istnieje potrzeba prowadzenia działań dotyczących ochrony przed zanieczyszczeniem. Na potrzebę prowadzenia działań edukacyjnych dotyczących stosowania do ogrzewania innych paliw niż węgiel wskazało 89,8% badanych. Zdaniem 89,6% respondentów konieczne jest edukowanie mieszkańców na temat działań, które mogą pozwolić na redukowanie zużycia energii i ciepła w życiu codziennym. Na konieczność edukowania mieszkańców na temat skutków zdrowotnych zanieczyszczeń wskazało 88,3% respondentów, a na ostrzeganie o karach za łamanie przepisów prawa chroniących powietrze 85,3% badanych.
Pobierz: Raport z Badania. Postrzeganie problemu jakości powietrza w Rybniku (pdf)
Badanie zostało przeprowadzone w ramach projektu „Kiedy się obudziłem, smogu już nie było”. Działanie dofinansowano ze środków Programu LIFE Unii Europejskiej, w ramach projektu zintegrowanego LIFE „Wdrażanie programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze”.